کارمندی و پشت میزنشینی دستاورد زندگی ماشینی برای ماست. کارمندان و به خصوص کارکنان بانک، در طول ساعت کاری خود، در معرض پوسچر نامطلوب و حرکات تکراری هستند. کار مداوم با کامپیوتر و حجم کاری بالا، قرارگیری بدن در وضعیت نامطلوب و خم شدن گردن حین کار با کامپیوتر شرایط کار را برای این قشر از جامعه؛ سخت و آسیب زننده کرده است. نشستن بر لبه صندلی، فاصله زیاد صندلی از میز کار، پشت خمیده و قوز کرده، زاویه کمتر یا بیشتر از 90 درجه در زانوها به هنگام نشستن از اشکال نامناسب نشستن پشت میز محسوب می‌شوند.
از آنجایی‌که سلامت جسم و توجه به آن تاثیر مستقیمی روی بازدهی و راندمان کاری افراد دارد، به کارگیری راهکارهایی در جهت بهبود شرایط کاری و استاندارد کردن فضای کار، روی بازدهی فردی و سازمانی، تاثیری مستقیم دارد. در این مقاله به تاثیر ارگونومی روی افزایش بهره‌وری فرد و سازمان صحبت کردیم.
اختلالات اسکلتی عضلانی یکی از مشکلات عمده در حوزه سلامت شغلی محسوب می‌شود. این آسیب‌ها نه تنها روی کیفیت زندگی کاری افراد مشهود است، بلکه هزینه‌های پزشکی تحمیل شده به فرد، غیبت از کار و مشکلات روحی و روانی نیز از تاثیرات آسیب‌های اسکلتی عضلانی به حساب می‌آیند. این آسیب‌ها در اثر پوسچر نامناسب و قرارگیری نامناسب سر و شانه، نداشتن زمان استراحت، انجام حرکات تکراری و استفاده نادرست از تجهیزات کاری مانند موس و تلفن بروز پیدا می‌کند.
طبق مطالعات انجام شده، بیشترین شیوع اختلالات اسکلتی عضلانی میان کارکنان بانک در ناحیه کمر، گردن و سپس شانه گزارش شده است و مشخص شد هر چه شاخص ارگونومی محیط کار ضعیف‌تر باشد، این آسیب‌ها شدیدتر خواهند بود. اینجاست که لزوم به‌کارگیری ارگونومی بیشتر از قبل اهمیت پیدا می‌کند.
همان‌طور که از نمودار بالا مشخص است همه کارمندان و افراد پشت میز نشین در معرض آسیب‌هایی مثل درد مچ دست و مچ پا، گردن درد، کمر درد و درد شانه هستند؛ اما کارکنان بانک بیشتر از سایر کارمندان در معرض آسیب‌های اسکلتی عضلانی ناشی از کار قرار دارند. کمر درد، گردن درد و درد شانه از شایع‌ترین دردها به حساب می‌آیند و طبق نمودار بالا درصد بیشتری از افراد را درگیر کرده است. یکی از دلایل بروز این دردها وضعیت نامناسب قرارگیری بدن حین کار است. ارگونومیک کردن فضای کار یکی از راه‌های کاهش این آسیب‌هاست.
تجهیزات ارگونومیک؛ تضمین سلامتی کارکنان
پر تکرارترین وضعیت هر فرد در طول ساعت کاری، نشستن روی صندلی اداری و رو به روی کامپیوتر است. پس نخستین جایی که باید آن را استاندارد و ارگونومیک کنیم، میز و صندلی کار است. یک کارمند بانک را تصور کنید که 7 ساعت از روز را روی صندلی نشسته و در حالی که گردن و سرش را به جلو خم کرده، به کامپیوتر خیره شده است. در این میان با تلفن هم صحبت می‌کند یا مشغول تایپ کردن است و به خاطر تعدد مراجعان و کار فشرده، زمان زیادی برای استراحت کردن ندارد. اگر این فرد 6 روز در هفته و به مدت 10 سال در این وضعیت کار کند، تکرار این وضعیت و پوسچر غیر استاندارد، در آینده‌ای نزدیک فرد را در معرض ابتلا به کمردرد، گردن درد، مچ درد و … قرار می‌دهد.
یک راه حل ساده و کم هزینه، استفاده از تجهیزات ارگونومی در محل کار است. با قرار دادن پایه نگهدارنده مانیتور سر و گردن خم نمی‌شوند و در نتیجه گردن درد و سردرد ناشی از خم کردن سر به سراغ فرد نمی‌آید. انواع پشتی طبی نیز صندلی را ارگونومیک کرده و با پرکردن گودی کمر فشار وارد بر ستون فقرات را کاهش داده و از کمر درد جلوگیری می‌کند. به‌نشین نیز فشار وارد بر استخوان دنبالچه را کاهش داده و مانع بروز کمر درد می‌شود.
استفاده از زیرپایی نیز با تنظیم زاویه قرارگیری پاها و کمک به فرم نشستن صحیح، از آویزان شدن پا و در نتیجه ابتلا به ورم و واریس پا جلوگیری می‌کند.
یکی از آسیب‌هایی که کارکنان بانک در معرض آن هستند، مچ درد است که در اثر کار مداوم با موس و وضعیت نامناسب مچ دست، به وجود می‌آید. استفاده از مچی موس در کنار حفظ زاویه صحیح قرارگیری مچ دست، به حرکت سریع مچ دست هنگام کار با موس نیز کمک می‌کند.
طبق آمار سازمان بهداشت جهانی (WHO)، 37 درصد کمردردها از عوامل آسیب‌زای شغلی ناشی می‌شود. در گزارش دیگری که از سوی سازمان بهداشت جهانی و در سال 2021 منتشر شد و در آن تاثیر مداخلات ارگونومی روی کاهش درد و افزایش راندمان فرد و سازمان مورد مطالعه قرار گرفت. اطلاعات این گزارش در ادامه و به‌صورت نمودار بیان شده است.
به طور خلاصه می‌توان گفت بکار بردن تجهیزات ارگونومی این تاثیرات را روی فرد سازمان می‌گذارد:
- کمک به بهبود حال خوب کارکنان و در نتیجه افزایش ساعت کاری مفید کارکنان
- کمک به افزایش رضایت مشتریان
- کاهش مرخصی‌های ناشی از کمر درد و سایر دردهای اسکلتی عضلانی ناشی از کار
- کاهش هزینه‌ی تحمیلی به سازمان‌ها و افراد
- کاهش تاخیر در تحویل پروژه‌ها و سرعت گرفتن کارها
در پایان باید گفت ارگونومی به پویایی، سلامتی و بازدهی هر چه بیشتر فرد و سازمان کمک می‌کند.
منابع:
دیدگاه کاربران