آسیب شلاقی گردن، رگ به رگ شدن گردن بر اثر حرکت ناگهانی سر به سمت جلو، عقب یا پهلوهاست که به آسیب دیدگی رباط‌ها، عضلات و دیگر بافت‌های اتصالی در گردن و قسمت فوقانی پشت منجر می‌شود. آسیب شلاقی گردن در تصادفات رانندگی باعث گردن درد، سردرد، میگرن، درد شانه، درد بازو، پشت درد، کمردرد، سیاتیک و غیره می‌شود.

آسیب‌ شلاقی گردن یا whiplash زمانی اتفاق می‌افتد که به دلیل ضربه یا نیروی خارجی، سر و گردن ناگهان به عقب و سپس به جلو پرتاب شود؛ در واقع این نیرو شبیه شلاق به مهره‌های گردنی وارد می‌شود. به عبارت دیگر، زمانی فرد دچار آسیب شلاقی گردن می‌شود که گردن حرکات سریع تحت فشار زیاد داشته باشد.

بیشتر موارد آسیب‌های شلاقی گردن در تصادفات رخ می‌دهد؛ زمانی که فرد مجبور به ترمز ناگهانی می‌شود. این آسیب می‌تواند حتی در سرعت 15 کیلومتر بر ساعت هم اتفاق بیفتد اگر چه در سرعت‌های بالاتر می‌تواند آسیب جدی‌تری وارد کند. آمار تصادفات جاده‌ای در آمریکا در سال 2007 نشان می‌دهد آسیب شلاقی گردن در هر 7 ثانیه یکبار بر اثر ترمز گرفتن اتفاق می‌افتد. طبق گزارش سازمان بیمه جاده در آمریکا، گردن درد شایع‌ترین عارضه ناشی از تصادفات است.

سایر آسیب‌های شلاقی گردن مربوط به مشاجرات خیابانی، بانجی جامپینگ (پرش با طناب)، ترن هوایی، فوتبال، پرش از ارتفاع در اسکی و حرکات شدید در سوارکاری است .

مهم‌ترین عارضه‌ای که در حرکت شلاقی پدید می‌آید گردن درد است که این درد می‌تواند به شکل خفیف، مور مور شدن یا بی‌حسی گردن ظاهر شود. سایر عوارض می‌تواند سفتی گردن stiffness یا کاهش محدوده حرکتی، بی ثباتی گردن، درد شانه، کمر درد یا سردرد باشد. همچنین آسیب شلاقی گردن می‌تواند موجب مورمورشدن، ضعف یا بی حسی شانه و پایین بازوها شود.

آسیب‌هایی که ضربه شلاقی به گردن وارد می‌کند معمولا از نظر درمانی متفاوت هستند. چرا که می‌تواند نتیجه آن از آسیب یا کشیدگی عضله و پارگی بافت‌ها تا آسیب‌های نخاعی یا عصبی تفاوت داشته باشد. آسیب‌های شلاقی گردن و گردن درد می‌تواند سبب کاهش فعالیت فیزیکی یا ذهنی شود. این نوع از گردن درد در دراز مدت می‌تواند باعث انزوای اجتماعی افراد شود.

شدت برخورد ماشین با جراحت وارده متناسب است. اگر بدنه اتومبیل مورد نظر به قدری مقاوم باشد که بتواند تا حد امکان ضربه وارد شده را خنثی و فشار وارد بر فرد را کاهش دهد، آسیب شلاقی گردن و گردن درد کاهش پیدا خواهد کرد. همچنین اگر حمایت در پشت گردن فرد به طور مناسبی شکل گرفته باشد، می‌تواند عوارض پرت شدن گردن به جلو و عقب را تا حد زیادی کاهش دهد. بنابراین هر چه فاصله گردن از صندلی کمتر باشد، میزان فاصله‌ای که سر می‌تواند هنگام تصادفات رانندگی به عقب پرتاب شود، کاهش می‌یابد بنابراین گردن کمتر آسیب می‌بیند. به همین دلیل استفاده از محافظ گردن و تنظیم پشت سری صندلی برای جلوگیری از آسیب به گردن و گردن درد توصیه می‌شود.

تنظیم پشت سری صندلی برای جلوگیری از آسیب شلاقی گردن و گردن درد بسیار مهم است. برای کاهش بیشتر فاصله بین گردن و صندلی از انواع محافظ گردن استفاده شود. محافظ گردن علاوه بر جلوگیری از گردن درد بر اثر خستگی عضلات گردن و کاهش فشار وارد بر مهره‌ها و دیسک‌های گردن، آسیب شلاقی گردن در تصادفات را تا حد امکان کاهش می‌دهد.

برای جلوگیری از گردن درد و آسیب شلاقی گردن، در تصادفات احتمالی، قبل از رانندگی حتما تکیه‌گاه سر را تنظیم کنید. مرکز تکیه‌گاه سر باید هم‌راستای بالای گوش باشد تا هنگام وقوع تصادف، تکیه‌گاه به پشت سر برخورد کند، نه به گردن. استفاده از محافظ گردن یا پشت گردنی امکان برخورد گردن به تکیه‌گاه را به حداقل می‌رساند.

کارشناسان ارگونومی استفاده از محافظ گردن را به دلایل زیر توصیه می کنند :

• حفظ پوسچر صحیح ستون فقرات گردنی و جلوگیری از گردن درد و ابتلا به دیسک گردن 
• رانندگی راحت و کاهش فشار وارد بر عضلات گردن
• کاهش آسیب شلاقی گردن و جلوگیری از ابتلا به گردن درد، سردرد، میگرن، درد شانه، درد بازو، پشت درد، کمر درد، سیاتیک

منبع: spine health