بازی‌های ویدیوئی جزو پرمخاطب‌ترین تفریحات و سرگرمی‌ها به حساب می‌آیند که افراد هم به صورت تکی و هم گروهی از انجام آن لذت می‌برند. تعداد گیمرها در امریکا حدود 164 میلیون نفر، تخمین زده می‌شوند. در ایران نیز بر اساس آخرین آمار منتشر شده از سوی بنیاد ملی بازی‌های رایانهای، تا پایان سال 1400، تعداد گیمرهای ایرانی حدود 40 میلیون نفر اعلام شدند. گروه سنی گیمرهای ایرانی 18 تا 25 سال است که به‌طور میانگین 20 ساعت در هفته از بازی‌های کامپیوتری و موبایلی استفاده می‌کنند.
انجام بازی‌های ویدیوئی روی سلامتی افراد تاثیرگذار است. از جمله ویژگی‌های مثبت بازی‌های ویدیوئی می‌توان به افزایش تمرکز، توجه و همچنین افزایش مهارت همکاری و سرعت اشاره کرد. در کنار این فواید، انجام بازی‌های ویدیوئی اثرات نامطلوبی بر سلامتی دارد که در این مقاله به آنها می‌پردازیم.
هدف از انجام بازی‌های کامپیوتری تجربه لذت و هیجان است. اما اغلب اوقات ما متوجه نیستیم که نشستن‌های طولانی مدت و همچنین وضعیت نامناسب بدن در هنگام بازی کردن باعث ایجاد عوارض و ناراحتی‌های جسمی و گاها روحی می‌شود. دردهای اسکلتی عضلانی، آسیب به اعصاب محیطی بدن، اختلال در گردش خون، اختلال در عملکرد و ضعف و ناتوانی در مفاصل بدن مانند مفصل لگنی و خاجی، همه نمونه‌هایی از عوارض ناشی از نشستن‌های طولانی مدت در گیمرها هستند. در ادامه رایج‌ترین مشکلاتی که سلامتی گیمرها را تهدید می‌کند، ذکر شده‌اند:
تغییر شکل مفاصل و استخوان‌ها:
نتایج مطالعات انجام شده نشان می‌دهد که نشستن‌های نادرست در هنگام بازی کردن باعث وارد آمدن نیرویی به اندازه 150% وزن بدن بر ستون مهره‌ها می‌شود. افزایش فشار بر دیسک‌ها و مهره‌های ستون فقرات باعث تغییر شکل مفاصل و استخوان‌ها شده و مشکلات زیادی را ایجاد می‌کند. یکی از این مشکلات تنگی کانال نخاعی یا Stenosis است. این عارضه باعث فشار بر اعصاب، نخاع و ریشه‌های عصبی عبوری از کانال نخاعی و در نتیجه التهاب آن می‌شود که علائم آن شامل: درد، بی حسی، کرختی و خستگی در بازوها، کمر و پاها می‌شود. علاوه بر این نشستن‌های طولانی مدت باعث فشار و التهاب مفصل لگنی و خاجی می‌شود.
تغییر شکل عضلات:
سندروم افتادگی شانه، سندروم ضعف عضلات کمر و لگن از جمله عوارض جدی نشستن‌های طولانی مدت در گیمرها است. سفتی و عدم تعادل در عضلات لگن و شانه رایج‌ترین علائمی است که در گیمرها دیده می‌شود. نشستن‌های طولانی مدت باعث سفتی عضلات ناحیه جلویی بدن می‌شود؛ بنابراین عضلات خم کننده سینه‌ای و لگنی بدن را به سمت جلو خم می‌کنند. همچنین عضلات کمری و پشتی که وظیفه صاف و ثابت نگهداشتن پشت را بر عهده دارند نیز به مرور در برابر جاذبه ضعیف شده و فرد پس از مدتی دچار گوژپشتی می‌شود.
سندروم تونل کارپال:
بیشتر گیمرها از درد در ناحیه مچ دست و بی حسی انگشتان دست رنج می‌برند. حرکات زیاد دست، فشارهای زیاد بر انگشتان هنگام بازی و نگهداشتن‌های طولانی مدت دسته بازی یا دکمه‌های صفحه کلید باعث ایجاد سندروم تونل کارپال در بین گیمرها می‌شود. همچنین یکی دیگر از مشکلاتی که گیمرها با آن مواجه هستند، درگیری و التهاب تاندون انگشت شست است. به دلیل استفاده زیاد و فشارهای مکرر به انگشت شست عارضه‌ای به نام “Gamer’s thumb” ایجاد می‌شود که به دلیل التهاب تاندون حرکت‌دهنده‌ی آن، انگشت شست دردناک می‌شود. گیمرها در معرض ابتلا به عارضه‌ی سیاتیک نیز هستند.
مشکلات بینایی:
مشکلات بینایی از دیگر عواقب جدی بازی‌های ویدیویی است. زل زدن زیاد به صفحه مانیتور، حرکات سریع چشم و کنتراست بالای تصاویر زمینه از جمله عواملی است که منجر به خشکی چشم، ضعف و خستگی بینایی و ایجاد مشکلات بینایی می‌شود.
چاقی:
گیمرها به دلیل نشستن‌های طولانی مدت و مصرف غذاهای فست فودی در هنگام بازی کردن مبتلا به چاقی می‌شوند. یکجا نشینی عادت خطرناکی است که علاوه بر چاقی می‌تواند منجر به ایجاد عوارض خطرناک بعدی شود.
راه حل کجاست؟
عواقب و پیامدهای ناشی از نشستن‌های طولانی مدت در بین گیمرها، به مرور باعث ایجاد آسیب‌های جبران‌ناپذیر می‌شود. همان‌طور که در ابتدای مقاله اشاره شد، بیشتر جمعیت گیمرها جوانان و نوجوانان هستند، بنابراین توجه به سلامت این گروه سنی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. لذا متخصصان حوزه ارگونومی توصیه‌هایی جهت سالم‌سازی و استفاده از تجهیزات مناسب برای گیمرها ارائه داده‌اند که عبارتند از:
رعایت چرخه نشستن-ایستادن:
گیمرها عمدتا زمان زیادی را به صورت نشسته سپری می‌کنند. به همین دلیل توصیه می‌شود بعد از چند ساعت نشستن حتما بایستند یا راه بروند. عضلات باید تحرک داشته باشند در غیر اینصورت دچار آتروفی می‌شوند. بنابراین متخصصان توصیه می‌کنند چرخه نشستن – ایستادن به‌طور منظم رعایت شود.
استفاده از تجهیزات ارگونومیک:
گیمرها معمولا با PC یا گوشی موبایل خود بازی‌های ویدوئی انجام می‌دهند. توصیه می‌شود برای بازی کردن از یک صندلی مناسب و ارگونومیک استفاده کنند. راه حل دیگر اینست که افراد می‌توانند برای ارگونومیک کردن صندلی خود از تجهیزات ارگونومیک مثل پشتی طبی و به نشین طبی استفاده نمایند.
در صورتی‌که از کامپیوتر یا لپ‌تاپ برای بازی استفاده می‌کنید حتما نکات زیر را رعایت فرمایید:
استفاده از محافظ ارگونومیک مچ دست:
همان‌طور که در قسمت بالا اشاره شد، حرکات زیاد دست و آرنج به دلیل کار با موس و کیبورد منجر به درد و ناراحتی در این ناحیه می‌شود. استفاده از محافظ ارگونومیک مچ دست برای گیمرها این امکان را ایجاد می‌کند که بدون وارد آمدن آسیب به مچ دست بتوانند حرکات سریع دست خود را حین کار با موس و کیبورد داشته باشند.
استفاده از نگهدارنده مانیتور:
تنظیم ارتفاع قرارگیری مانیتور، از خم شدن گردن و بیش از اندازه نزدیک شدن به مانیتور جلوگیری می‌کند. استفاده از پایه نگهدارنده مانیتور که بتوان با استفاده از آن ارتفاع قرارگیری مانیتور را تنظیم نمود، از دردهای گردنی، سردردهای گردنی و عوارض بعدی آن جلوگیری می‌کند.
رعایت نکات و مواردی که به آنها اشاره شده باعث می‌شود تا گیمرها در کنار تجربه لذت بازی کردن، بتوانند سالم‌تر و ایمن‌تر به بازی و سرگرمی خود بپردازند. توجه به وضعیت قرارگیری بدن حین نشستن‌های طولانی، از ابتلا به آسیب‌های اسکلتی عضلانی جلوگیری می‌کند. رعایت اصول ارگونومی و به‌کارگیری آن در هنگام بازی کردن، در کنار نشاط، سلامتی را هم به دنبال دارد.
منابع:
دیدگاه کاربران