ارگونومی در خودرو

معیار شما برای انتخاب خودرو چیست؟

افراد در پاسخ به این پرسش جواب‌های متفاوتی ارائه می‌دهند. اما پاسخ تقریبا مشخص است: قیمت، کیفیت و کارایی، مصرف سوخت، به روز بودن و تناسب با نیاز و کاربردی بودن آن.

در طراحی خودروهای مورد استفاده، چقدر به مفهوم رابط کاربری توجه شده است؟

رابط کاربری یعنی تعریف نوع تعامل کاربر با خودرو. به عبارت دقیق‌تر، رابط کاربری بخش دیدنی و قابل تعامل یک ابزار است که کاربر مستقیما با آن سر و کار دارد. رابط کاربری مفهومی است که باید در طراحی و ساخت خودرو به آن توجه ویژه‌ای شود. افراد با توجه به شغلی که دارند به‌طور میانگین بین 1 تا 10 ساعت در طول روز رانندگی می‌کنند. رعایت اصول صحیح طراحی و به‌کارگیری رابط کاربری در طراحی وسیله نقلیه باعث احساس راحتی، کاهش و جلوگیری از خستگی زودرس کاربر می‌شود.

یکی از مهم‌ترین بخش‌های کاربری خودرو، صندلی آن است. جایی که فرد روی آن می‌نشیند، به پشتی آن تکیه داده و برای قرارگیری و استراحت سر و گردن خود از آن استفاده می کند. توجه به راحتی کاربر در طراحی صندلی خودرو از نکات مهم و ضروری است که طراحان و ارگونومیست‌ها بر آن تاکید دارند. طبق بررسی‌ها و آمار شرکت‌های بزرگ خودروسازی در ایران، مدل‌های مثل پژو 405، پژو پارس، پراید، پژو 206 و تندر 90، جزو پرفروش‌ترین و پر مخاطب‌ترین خودروها هستند. حال کمی اصولی­‌تر و دقیق­‌تر به این مسئله می‌نگریم:

آیا طراحی فضای کاربری خصوصا صندلی خودروهای پرفروش در ایران بر اساس اصول ارگونومی است؟

صندلی خودرو باعث حمایت از قفسه سینه، کمر و لگن شده و با توزیع وزن کاربر باعث کاهش نقاط فشار بر بخش‌های مختلف بدن می‌شود. نحوه طراحی صندلی و تطابق کامل آن با بدن در نشستن‌های طولانی مدت باعث افزایش گردش خون، راحتی بیشتر و خستگی کمتر می‌شود.

آمار نشان می‌دهد که دردهای کمری و همچنین آرتروز گردن شایع­‌ترین مشکلات در بین رانندگان است. نشستن‌های نادرست و طولانی مدت باعث ایجاد فشار بر عضلات و ستون فقرات ناحیه کمر می‌شود. گزارش‌ها و آمارهای موجود نشان دهنده این است که خودروهای پرمخاطب در کشورمان به طور کامل ارگونومی را در طراحی خود دخیل نکرده‌اند. از طرفی با توجه به تنوع ابعاد بدنی کاربران خودرو، طراحی ابعاد صندلی خودرو باید به گونه‌ای باشد که بتواند حجم بیشتری از کاربران را پوشش دهد. با این حال برای رفع این مسئله نیز راه‌های مختلفی وجود دارد. استفاده از وسایل جانبی ارگونومی یکی از بهترین و مؤثرترین روش‌های پیشگیری از درد و ناراحتی است.

پشتی طبی باراد، به نحوی طراحی و ساخته شده است که بتواند گودی کمر را حین رانندگی پر و از بروز مشکلات و دردهای اسکلتی عضلانی و همچنین خستگی زودرس جلوگیری کند. با استفاده از پشتی طبی باراد، رانندگی‌های طولانی مدت بدون احساس درد و خستگی امکان‌پذیر است. استفاده از پشتی طبی علاوه بر پرکردن گودی کمر منجر به حفظ انحنای طبیعی ستون فقرات می­‌شود. علاوه بر این برای جلوگیری از بروز گردن دردهای ناشی از رانندگی طولانی مدت، استفاده از پشتی محافظ گردن توصیه می‌­شود. ساختار این پشتی باید به گونه‌ای باشد که علاوه بر حمایت از ناحیه سر و گردن دارای ساختار و شکل منطبق با آناتومی سر و گردن باشد. محافظ گردن حامی، یک محصول ارگونومیک جهت حمایت از گردن و جلوگیری از خستگی است که با نصب بر روی صندلی، علاوه بر حمایت و کاهش خستگی گردن، از آسیب‌های ناشی از تصادفات جلوگیری می‌کند.