این جمله که ارگونومی موجب افزایش رضایت شغلی و بهبود عملکرد فرد می شود، یک واقعیت است. محیط کار استاندارد و سالم در کنار حفظ سلامتی هر فرد، تاثیر زیادی روی راندمان و بازدهی افراد نیز دارد.

تأثیرات روانی و شناختی

واضح و مبرهن است که فضاهای کاری با برنامه‌ریزی ارگونومیک، بروز آسیب‌های مکرر را کاهش می‌دهد. اما بیایید یک قدم جلوتر برویم و بررسی کنیم که چگونه ارگونومی باعث بهبود رضایت شغلی و عملکرد می‌شود.

چگونه درد بر عملکرد، رضایت شغلی و عملکرد تأثیر می گذارد؟

فراهم نکردن محیط کار ارگونومیک به شدت روی ایمنی کارکنان و چشم‌انداز مالی شرکت تاثیر می‌گذارد. از صدمات یکباره و حین کار گرفته تا دردهای مزمن، همه آسیب‌های جبران ناپذیری را به فرد و سازمان وارد می‌کند. بر اساس مطالعه‌ی انجام شده، رابطه مستقیمی بین درد مزمن و عملکرد عصبی شناختی وجود دارد.

چهار اختلال عصبی شناختی رایج که روی عملکرد شغلی تأثیر می‌گذارد

• توجه

• حافظه

• سرعت پردازش

• عملکرد اجرایی

کارمندان چه روی میز یا روی خط مونتاژ یا در محل ساخت و ساز یا هر محیط کاری دیگر کار کنند، اختلال در عملکردهای عصبی شناختی، عملکرد شغلی آنها را تضعیف می‌کند. برای مثال یک حسابدار مالیاتی در محاسباتش اشتباه می‌کند، یک کارگر خط مونتاژ که مسئول کنترل کیفیت است، متوجه ترک مویی در برد الکترونیکی نمی‌شود که همه‌ی اینها آسیب‌هایی را به فرد، مجموعه یا جامعه وارد می‌کند.

اختلال در عملکردهای عصبی شناختی کارکنان ناشی از درد مزمن می‌تواند منجر به اشتباهات گران قیمت، نارضایتی مشتری و آسیب‌های بیشتر شود. اما حتی آسیب‌های موقت و جزئی که با درمان بهبود می‌یابند، هم می‌توانند باعث نقص‌های عصبی شناختی مشابهی شوند. به عنوان مثال، داروهای ضد درد و سایر داروهای تجویزی اغلب عوارض جانبی مانند خواب‌آلودگی، آرام‌بخشی، گیجی و اختلال در تفکر ایجاد می‌کنند. طبق گزارش‌های بهداشت جهانی در سال 2021 تقریبا 1/7 میلیارد نفر در سرتاسر دنیا از دردهای اسکلتی رنج می‌برند. بنابراین، استفاده از تجهیزات ارگونومی برای کاهش خطر آسیب می‌تواند رضایت شغلی و عملکرد افراد را بهبود بخشد.

به زبان ساده، افراد وقتی درد دارند نمی توانند تمرکز کنند

دردهای اسکلتی عضلانی باعث می‌شود تا:

• تحرک و مهارت محدود می‌شود.
• افراد زودتر از موعد استعفا ‌دهند.
• مشارکت اجتماعی افراد کمتر می‌شود.
• سطح سلامت و رفاه افراد کاهش می‌یابد.

چگونه درد بر کیفیت زندگی، رضایت شغلی و عملکرد تأثیر می گذارد؟

پیامدهای مرتبط با درد ناشی از یک محیط کاری ناامن از نظر ارگونومی بسیار فراتر از شغل است و بر کیفیت زندگی کارمند تأثیر می‌گذارد. احتمال دارد افراد مبتلا به درد مزمن به استرس و ناامیدی دچار شوند. نتیجه این دردها کاهش بازدهی و توانایی است که خود منجر به کاهش احساس شایستگی فرد می‌شود. همچنین درد باعث استرس می‌شود، استرس نیز باعث درد شده و مشکل همچنان بیشتر می‌شود.

تجهیزات ارگونومیک از چه آسیب‌ها یا بیماری‌هایی جلوگیری می‌کنند؟

برای مثال کاربران کامپیوتر که بخش بزرگی از افراد هر جامعه را تشکیل می‌دهند، در معرض انواع آسیب‌ها هستند؛ از جمله:

• اختلالات اسکلتی عضلانی (MSDs)
• سر درد و میگرن
• کشیدگی گردن
• درد کمر
• تورم یا درد پا
• درد شانه
• سندرم تونل کارپال
• سیاتیک

با استفاده از انواع تجهیزات ارگونومیک و طبی، می‌توان از بسیاری از این آسیب‌ها جلوگیری کرد.

مواردی که برای ارگونومیک کردن محل کار باید به آن توجه کرد:

افرادی که کار اداری و پشت میزنشینی دارند، از تجهیزاتی مانند صندلی، تلفن، مانیتور، صفحه کلید و موس و… استفاده می‌کنند.

1- صندلی

صندلی باید انحنای ستون فقرات را پشتیبانی کند. برای ارگونومیک کردن صندلی، یکی از ساده‌ترین کارها، استفاده از پشتی طبی است. این پشتی‌ها قابلیت نصب روی انواع صندلی را دارند و با پر کردن گودی کمر، فشار وارد شده بر ستون فقرات را کاهش می‌دهند. همچنین ارتفاع صندلی باید به پاها اجازه دهد تا روی زمین (یا روی زیرپایی) با ران‌های موازی با زمین قرار گیرند. با استفاده از زیرپایی‌، پا نسبت به سطح زمین در وضعیت استانداردی قرار گیرد.

2- تلفن

اگر زیاد از تلفن استفاده می‌کنید یا هنگام تایپ کردن با تلفن صحبت می‌کنید، باید حتما از یک هدست استفاده کنید. همچنین مطمئن باشید که تلفن دارای تنظیمات بلندگو است تا دست‌ها زمان زیادی در یک وضعیت قرار نگیرند و از درد دست در امان باشید.

3- صفحه کلید و موس

صفحه کلید را طوری قرار دهید که بازوها نزدیک بدن باقی بمانند. دست‌ها باید حتی با آرنج یا کمی زیر آن استراحت کنند. برای اینکه هنگام کار با موس و کیبورد راحت‌تر باشید و به درد مچ دست مبتلا نشوید، بهتر است از محافظ مچ استفاده کنید. محافظ ارگونومیک مچ دست، برای موس و کیبورد قابل استفاده است، به راحتی روی سطح میز حرکت می‌کند و همچنین برای افراد راست دست و چپ دست قابل استفاده است.

4- مانیتور و کیبورد

مانیتور باید مستقیماً مقابل چشم کاربر قرار گیرد، فاصله‌ی چشم تا مانیتور باید به اندازه‌ی یک بازو دورتر باشد، همچنین بالای صفحه نمایشگر باید هم سطح چشم یا کمی پایین‌تر از آن قرار گیرد. برای تنظیم این فاصله و ارتفاع بهتر است از انواع نگهدارنده‌های مانیتور استفاده کرد، این محصول به مانیتور این امکان را می‌دهد که ارتفاع آن به راحتی تنظیم شود و از خم شدن گردن و سر و در نتیجه ابتلا به گردن درد جلوگیری می‌کند.

طبق استاندارد OSHA، کارفرمایان صرف نظر از محل کار، مسئول تضمین محیط‌های کاری ایمن برای کارمندان هستند.

به‌طور خلاصه باید گفت ساختن محیط کار استاندارد و ارگونومیک، گاهی به سادگی اضافه کردن تجهیزاتی مثل نگهدارنده مانیتور، زیرپایی، به‌نشین، پشتی طبی و … است. گاهی حتی با تنظیم نور و برقراری جریان هوا هم می‌توان محیط کار را سالم کرد.